Protokół GAPS to całościowe podejście do kwestii zdrowia. Trzy główne składniki programu to regeneracja uszkodzonej śluzówki jelita, odbudowa symbiotycznej flory jelitowej i usunięcie nadmiaru substancji toksycznych z przewodu pokarmowego, a w konsekwencji z całego organizmu.
Jest to bardzo wymagający program i nie osiągnie się sukcesu bez 100% wytrwałości i zaangażowania. W trakcie programu wykorzystuje się konkretne suplementy wspomagające proces detoksykacji oraz redukuje ekspozycję na substancje toksyczne. Właśnie z tego powodu nie jest to tylko program żywieniowy (dieta) ale bardzo szerokie podejście do rozwiązania problemu.
Zawarte poniżej informacje to tylko uproszczona wersja protokołu GAPS. Aby w pełni zrozumieć w jaki sposób takie podejście działa i dlaczego inne diety są nieodpowiednie dla pacjentów GAPS zalecamy przeczytanie książki „Zespół psychologiczno-jelitowy GAPS”.
Oto 3 główne składniki protokołu GAPS:
- Dieta
- Suplementacja
- Detoksyfikacja.
Dieta
Dieta GAPS to skuteczne oczyszczenie układu pokarmowego. Wywodzi się z diety SCD opracowanej przez dr Sydney Valentine Hass w pierwszej połowie XXI wieku i rozwijanej przez Elaine Gottschall, autorkę książki Breaking the Vicious Cycle. Główną różnicą pomiędzy dietą SCD a GAPS jest stosowanie produktów mlecznych. Na diecie SCD od samego początku dozwolone jest spożywanie produktów mlecznych pozbawionych laktozy, np. jogurtów SCD, śmietany czy twarogu.
Podczas procesu fermentacji laktoza w wyżej wymienionych produktach rozkładana jest przez bakterie kwasomlekowe. Jednak Dr N. Campbell-McBride zwraca uwagę na kazeinę występującą w białku mleka, która może być przyczyną wielu problemów. Kazomorfiny przedostają się przez ścianę jelita do krwiobiegu i działają na mózg. Bardzo często produkty mleczne są odpowiedzialne za powstawanie alergii i nietolerancji pokarmowych.
Zmiany jakie obserwuje się u pacjentów z autyzmem lub schizofrenią po usunięciu nabiału z diety mogą być dość zaskakujące. U wielu osób poprawia się komunikacja, kontakt wzrokowy, znika egzema i astma. W książce Zespół psychologiczno-jelitowy GAPS dr Campbell-McBride opisuje szczegółowe etapy wprowadzenia do diety produktów mlecznych.
Protokół GAPS to skuteczne podejście do rozwiązywania problemów z alergią, dysfunkcją układu pokarmowego i wielu innych nieprawidłowości fizjologicznych i psychologicznych.
Dieta Wprowadzająca to głównie domowe wywary na kościach, zupy warzywne, gotowane mięsa z dużą zawartością tłuszczów. To najlepsza droga na rozpoczęcie procesu leczenia. Dr. Campbell-McBride opisuje 6 etapów Diety Wprowadzającej. Pośpiech w tym przypadku nie jest wskazany i należy ściśle przestrzegać wszystkich zaleceń.
Pełna Dieta Gaps to wolne i systematyczne odkrywanie nowych pokarmów. Dr Campbell-McBride zaleca osobom z ciężkimi zaburzeniami trawienia pozostanie na diecie GAPS przez okres przynajmniej 2 lat. Opis pełnej diety GAPS znajduje się w książce.
2. Suplementacja
Odpowiednie żywienie jest głównym czynnikiem odpowiedzialnym za leczenie zaburzeń trawiennych GAPS. Stosowanie suplementów bez przestrzegania diety GAPS nie daje szans na uzdrowienie. Zawierają one zbyt wiele niebezpiecznych dla zdrowia składników, co może dodatkowo podrażniać objętą stanem zapalnym śluzówkę jelita i zaburzać procesy naprawcze. Niektóre suplementy mogą być niezbędne w przypadku niektórych pacjentów lub zalecane przez wykwalifikowanych lekarzy jednak dr Campbell-McBride zaleca utrzymywanie ich podaży na minimalnym poziomie.
Probiotyki
Wybór odpowiednich probiotyków nie jest łatwy, dlatego należy zwrócić uwagę na kilka ogólnych wskazówek:
Probiotyki powinny zawierać jak najwięcej różnorodnych szczepów bakterii.
Probiotyki powinny zawierać wiele szczepów bakterii probiotycznych. Zalecane grupy bakterii to: Lactobacillii, Bifidobacteria i bakterie glebowe.
Probiotyki powinny zawierać skoncentrowaną ilość bakterii, aby przetrwać niebezpieczną drogę przez jelito (jednostki tworzące kolonie (CFU)). Zalecana ilość to przynajmniej 8 miliardów komórek bakterii na 1 gram. Należy stosować odpowiednio duże dawki, aby zaobserwować poprawę. Jednak należy ostrożnie stosować probiotyki, które zawierają zbyt wysokie ilości, aby pacjenci mogli sobie z nimi poradzić.
Poniższe produkty spełniają kryteria GAPS:
Niezbędne Nienasycone Kwasy Tłuszczowe
Wybór NNKT zależy od następujących kryteriów:
Olej z wątroby dorsza musi zawierać EPA, DHA, witaminę A i D (o wyższym stosunku EPA do DHA).
Oleje: kwasy omega-3 i omega-6 (najlepiej olej z wiesiołka lub olej z ogórecznika) o wyższym stosunku EPA do DHA.
Odpowiednia mieszanka olejów z nasion lub orzechów musi zawierać kwasy tłuszczowe omega 3 i 6 w stosunku 2 : 1.
Poniżej przedstawiamy oleje z wątroby dorsza, oleje rybne i oleje omega spełniające kryteria suplementacji GAPS.
Olej z wątroby dorsza tłoczony na zimno, firma Rosita
Fermentowany olej z wątroby dorsza, firma Green Pasture
Witamina A i D w fermentowanym oleju z wątroby dorsza
Fermentowany olej z wątroby dorsza, czyli Blue Ice Fermented Cod Liver Oil jest cudownym źródłem EPA, DHA, witamin A, D, E, i K, Omega 3, 6, 7 i 9. Fermentowany olej jest lekkostrawny w porównaniu do zwykłego oleju z wątroby. Zawiera tylko naturalne witaminy a nie syntetyczne odpowiedniki dodawane do ogólnodostępnych olejów rybich. Dzięki procesowi fermentacji składniki odżywcze są lepiej przyswajalne. Ma to ogromny wpływ w przypadku stanów zapalnych układu pokarmowego.
Stosowanie HCL
Probiotyki, fermentowany olej z wątroby dorsza i oleje rybne są najważniejszymi suplementami na diecie GAPS. Wybrane witaminy, związki mineralne i aminokwasy mogą być pomocne w niektórych przypadkach we wczesnych etapach diety.
Ludzie z nieprawidłową florą jelitową, prawie bez wyjątku, nie są w stanie produkować odpowiedniej ilości kwasu żołądkowego. Może to być spowodowane przerostem grzybów Candida, Clostridia lub innych organizmów patogenicznych. Niedobory kwasu żołądkowego na diecie GAPS może być wyrównane poprzez stosowanie betainy HCl i pepsyny. W przypadku dzieci lepszą opcją jest stosowanie soku z kiszonej kapusty. W niektórych przypadkach u dzieci może być wymagane stosowanie betainy (bez dodatku pepsyny).
Wybrane suplementy witaminowo-mineralne i aminokwasy
Dr Campbell-McBride odradza suplementację witaminami oraz składnikami mineralnymi na początku programu. Należy odczekać do czasu, kiedy stan układu pokarmowego poprawi się. Niektórzy pacjenci mogą wymagać ukierunkowanej suplementacji, jednak powinno się unikać takiego podejścia, aby nie zakłócało to procesu gojenia.
Pamiętaj!
Jeśli zamierzasz stosować suplementy:
Wybieraj suplementy wolne od dodatkowych składników, które mogą pogorszyć stan jelit.
Wybieraj suplementy z dodatkiem kwasu fulwowego, który poprawia ich wchłanianie.
Ogranicz suplementy do absolutnego minimum.
3. Detoksykacja i zmiana stylu życia
Tak, żyjemy w toksycznym świecie.
Współczesna żywność jest wysoce przetworzona i napakowana pestycydami, herbicydami i fungicydami. Niestety większość tych środków, stosowanych w rolnictwie, pozostaje w pokarmie. Produkty pochodzenia zwierzęcego wypełnione są hormonami, antybiotykami i syntetycznymi używkami. Żywność z supermarketu naszpikowana jest konserwantami, aby zachować jej długowieczność. Brak smaku i koloru to zadanie dla innych substancji chemicznych, które nie powinny znaleźć się w żywności. Twój organizm potrzebuje regularnej dostawy niezbędnych składników odżywczych, których brak w nowoczesnej żywności. Potrzebuje też dużej i dobrze zbilansowanej różnorodności składników mineralnych, witamin i innych składników odżywczych, aby usuwać te niechciane składniki i wzmocnić organizm.
Nieświadomie powiększamy nasz toksyczny balast przy pomocy chemicznych produktów do pielęgnacji ciała, domowych środków czyszczących. Jesteśmy narażeni się na spaliny, farby, materiały budowlane, wykładziny i nowe meble, które wydzielają toksyczne gazy do otoczenia. Codziennie wdychamy te substancje.
Zdrowe osoby potrafią oczyścić się z toksyn, jednak system detoksykacji osób z GAPS jest przeciążony i przepracowany, ponieważ brakuje mu odpowiedniej ilości niezbędnych składników odżywczych, związków mineralnych, pierwiastków śladowych, enzymów, aminokwasów i niezbędnych tłuszczów. Aby system detoksykacji działał prawidłowo to należy wykonać kilka czynności w celu jego oczyszczenia i zmniejszenia toksycznego balastu.
